Najstarsi mieszkańcy Wielkiej Brytanii sprzed 600 000 lat. Cały wiek czekano na potwierdzenie

Znaleziska sprzed 600 000 lat wskazują, że na terenach obecnych przedmieść Canterbury żyła jedna z najwcześniejszych społeczności ludzkich w Wielkiej Brytanii.
Czaszka Homo heidelbergensis /Fot. University of Cambridge

Czaszka Homo heidelbergensis /Fot. University of Cambridge

Badania przeprowadzone przez archeologów z Uniwersytetu w Cambridge potwierdzają obecność przodków neandertalczyków – Homo heidelbergensis – w południowej Brytanii między 560 a 620 tys. lat temu. To oznacza, że jest to jedno z najstarszych znanych stanowisk paleolitycznych w północnej Europie. Zlokalizowane w starożytnym korycie rzeki zostało pierwotnie odkryte w latach 20. ubiegłego wieku. Miejscowi robotnicy trafili na prymitywne narzędzia, ale dopiero teraz udało się ustalić ich wiek.

Określono go za pomocą datowania metodą podczerwieni i radiofluorescencji (IR-RF), czyli techniką określającą moment, w którym ziarna skaleni były wystawione na działanie światła słonecznego. Szczegóły opisano w Royal Society Open Science.

Kiedy pojawili się Brytyjczycy?

Przodkowie ludzi współczesnych byli obecni w Wielkiej Brytanii już 840 000, a być może nawet 950 000 lat temu. Do tej pory istniały ograniczone dowody na rekolonizację Brytanii w ciepłym okresie między 560 a 620 tys. lat p.n.e. W Suffolk znaleziono narzędzia z tego okresu, ale do tej pory nie udawało się dokładnie określić ich wieku.

Dr Tobias Lauer z Uniwersytetu w Tybindze, który kierował datowaniem nowego stanowiska, mówi:

To jedna z najwspanialszych cech tego stanowiska w Kent. Artefakty znajdują się dokładnie tam, gdzie umieściła je starożytna rzeka, co oznacza, że możemy z całą pewnością stwierdzić, że zostały wykonane, zanim rzeka przeniosła się w inny rejon doliny.

Dr Alastair Key z Uniwersytetu w Cambridge, który kierował wykopaliskami, dodaje:

Różnorodność narzędzi jest fantastyczna. W latach 20. XX wieku w tym miejscu znaleziono jedne z najwcześniejszych narzędzi ręcznych odkrytych w Wielkiej Brytanii. Teraz, po raz pierwszy, znaleźliśmy rzadkie dowody na istnienie narzędzi do skrobania i przebijania w tak wczesnym wieku.

Kim był Homo heidelbergensis?

Warto wspomnieć, że Homo heidelbergensis, czyli człowiek heidelberski, był formą pośrednią między Homo erectus a Homo neanderthalensis i Homo sapiens. Nie był w pełni istotą myślącą, ale miał duży mózg, dzięki czemu umiał posługiwać się prymitywnymi narzędziami kamiennymi oraz ogniem. Pojawił się 600 tys. lat temu w Afryce, a na tereny Europy dotarł 500 tys. lat temu. Gatunek wyginął ok. 250 tys. lat temu.

Narzędzia znalezione w Canterbury

Homo heidelbergensis był łowcą i spożywał różnorodne pokarmy zwierzęce oraz roślinne, co oznacza, że wytwarzane przez niego narzędzia były używane do obróbki tusz zwierzęcych (głownie jeleni, nosorożców i żubrów). Analizy artefaktów z Canterbury sugerują także inne ich zastosowanie.

Dr Tomos Proffitt z Max Planck Institute of Evolutionary Anthropology, który analizował artefakty, wyjaśnia:

Skrobaki w paleolicie często kojarzone są z przygotowywaniem skór zwierzęcych. Znalezienie tych artefaktów może więc sugerować, że ludzie w tym okresie przygotowywali skóry zwierząt, prawdopodobnie na ubrania lub do budowy schronień. Zakres narzędzi kamiennych, nie tylko z pierwotnych znalezisk, ale także z naszych nowych, mniejszych wykopalisk, sugeruje, że homininy żyjące na terenach, które miały stać się Wielką Brytanią, dobrze prosperowały, a nie tylko przetrwały.

Warto wspomnieć, że Wielka Brytania kiedyś nie była wyspą, a północno-zachodnim półwyspem Europy. Dzięki temu różne gatunki mogły poruszać się po znacznie większym terenie, niż obecnie pozwala linia brzegowa Kent. Zgodnie z obowiązującym stanem wiedzy, naukowcy uważają, że europejskie populacje Homo heidelbergensis wyewoluowały w neandertalczyków, podczas gdy odrębna populacja Homo heidelbergensis w Afryce wyewoluowała w Homo sapiens.